نگاهی به شرکت های بازاریابی شبکه ای

به گزارش سرویس شهرستان های شیرازه به نقل از لامرود چندی است که در کشور ما بویژه در جنوب کشور شرکت های بازاریابی شبکه ای فعال شده و به اذعان خودشان دارای مجوزهای رسمی و قانونی می باشند. صرف نظر از قیل و قال های پیرامون چرایی مجوز و یا شباهت این شرکت ها به فعالتهای تجاری گلد کوئیست، بدلیل استقبال برخی از هم وطنان جنوب کشور از این گونه فعالیتها، نکاتی قابل توجه می باشد که فهرست وار نقل می کنم:

1- ظاهراً این شرکت ها با فروش جنس به افراد،  وی را وارد یک معامله می کنند و سود حاصله مربوط به خود آنهاست. تا اینجا قسمت اول یعنی« بازاریابی» تحقق یافته و در مرحله باید این فرد باید حداقل چهار زیر شبکه را یافته و چهار نفر  دیگر را نیز در این موضوع وارد نموده و هریک از آنها نیز چهار نفر دیگر و بدین ترتیب شبکه گسترده ای از افراد  خریدار پیدا شده که شرکت نیز به افرادی که به گسترش این شبکه کمک کرده اند سو می دهد. و اینجا بخش دوم نام این شرکت ها یعنی « شبکه ای» تحقق می یابد که بی شباهت به گلد گوئیست نیست.

  البته پرداخت این سود منوط به یافتن شریک در شبکه است. رشد شبكه‌ها در طول زمان با افزايش تعداد مشتريان، كند و كندتر مي‌شود. يك شبكه دودويي مثلاً در لايه بيستم به بيش از يك ميليون عضو و در لايه سي و سوم به بيش از 8 ميليارد عضو جديد نياز دارد! در نتيجه دير يا زود زماني مي‌رسد كه ديگر نمي‌توان در زمان معقول براي شركت مشتري پيدا كرد. اينجاست كه درصد بسيار بالايي از اعضاي اين شبكه ضرر مي‌كنند. اين در حالي است كه شركت و تنها درصد كمي از مشترياني كه زودتر وارد شبكه شده‌اند، به سودي بسيار رسيده‌اند. در چنين حالتي این گونه شرکت ها  چگونه مي توانند در مقابل هزاران فردي كه با وعده پورسانت هاي عالي وارد شبكه خواهند شد،لااقل سود حداقلي آنها را تا حدي تضمين كند؟

2- نبايد فراموش كنيم كه شركتي كه در هر مرحله بيش از 90 درصد مشتريانش در انتظار سود هستند، اگرمثلاً  يك ميليون عضو داشته باشد 900 هزار نفر آنها در انتظار سود هستند و اين انتظار در صورتي به پايان مي‌رسد كه تعداد كل مشتريان 10 ميليون نفر شود و در اين حالت تعداد كساني كه در انتظار سود هستند به 9 ميليون نفر رسيده است! يعني تعداد اين افراد 10 برابر شده است. اين روند دير يا زود متوقف خواهد شد و واضح است كه هر چه زمان توقف، ديرتر باشد، تعداد ضرركرده‌ها بيشتر خواهد بود.در واقع احتمال به سود رسيدن اعضا در اينگونه شركت ها بسيار بسيار ضعيف است،بنابراين در صورت قانوني بودن شبكه هاي بازاريابي،همه نارضايتي هاي ناشي از مالباختگي و بر باد رفتن آرزوهاي واهي،متوجه مراجع قانوني خواهد شد كه از اين فعاليت ها حمايت كرده اند. هر چند معمولاً این شرکت ها برای تبلیغ هم که شده به افراد اول تا سوم و یا دهم در یک منطقه، سود کلانی می دهند تا دیگران به عشق همین سود، وارد شبکه شوند.

3- سابقه ذهنی  ملت  ایران، در مورد این گونه شرکت ها بسیار بد است زیرا گاهی دیده اند که اصل شرکت از میان رفته و سیل مال باختگان به سوی قوه قضائیه گسیل شده اند و مع الاسف نتیجه ای هم حاصل نشده است .آیا گمان یا احتمال ضعیفی نمی رود که شرکت هایی اینچنین به سرنوشت شوم آنها مبتلا شوند؟  آیا نباید علاج واقعه را قبل از وقوع نمود؟ 

4-  به نظر می سد باید  مردمی که می خواهند در این گونه شرکت ها سرمایه گذاری کنند، باید اولاً از هویت  مدیران اصلی این شرکت ها مطلع شده و مطمئن شوند که این شرکت ها برابر با مقررات و مطابق مجوزهای خود عمل می کنند یا نه ؟

5- حلال یا حرام بودن این گونه سودها را به مراجع محترم تقلید ایدهم الله تعالی واگذار می کنیم . اما براستی چنین سودهایی مصادیق مال مشتبه ( که حلال و حرامش معلوم نیست ) نمی باشد؟ البته مجمع مفتیان اهل سنت جنوب ایران  در جزوه ای که به ادعای خودشان مناط فتاوای خویش مبنی بر حرمت سرمایه گذاری در این شرکت ها را بیان نموده اند ، از اهل سنت خواسته اند که به هیچ وجه در این معاملات حرام وارد نشوند.

6- سوالی که باید ذهن هر فردی را به خود مشغول کند، آن است که این  همه جنس مانند و سایل آرایشی و شامپو امثال آن  در  کجا باید بفروش می رسد؟  آیا احتمال اشباع بازار نمی رود؟ تکلیف بازاریانی که هزینه های مختلفی مانند اجاره هزینه مجمع و مالیات و امثال آن را می پردازند چه می شود؟ مگر مردم چقدر کرم و شامپو می خرند؟  معلوم نیست قیمت این وسایل از قیمت عادی آن در بازار کمتر باشد .به ویژه آنکه در شهرهای دور هزینه پست یا کرایه حمل هم به آن افزوده می شود .

7- از حلال یا حرام بودن  این معامله که بگذریم، به یقین این معامله با سیل سؤالات و ابهاماتی که بخشی از آن در بالا مذکور افتاد، معامله ای شبهه ناک است و رسول اکرم (ص) و ائمه هدی (ع) ما را به شدت به اجتناب از مشتبهات و شبهه، برای عدم وقوع در حرام، دعوت  کرده اند . چنانچه در دعای امام زمان (عج) می خوانیم : « و َ طَهِّر بطونَنَا مِنَ الحَرامِ و الشُّبهَهِ »

8- آیا اگرهمین سرمایه ها را در یک شرکت تولیدی مجتمع نماییم، به فضای اقتصادی کشور کمک نکرده ایم؟ آیا در این صورت سود ما حلال تر نیست ؟ 

در هر حال به نظر می رسد همه ما باید در لقمه حلال تفکر کنیم چنانچه قرآن کریم می فرماید « فلینظر الانسان الی طعامه».

موسی هنرپیشه (کارشناس علوم قرآنی)