بهشت گمشده را بیابید و دریابید/ مواهب طبیعی تنگ بستانک در تنگنای بی توجهی

به گزارش  شیرازه، بهشت گمشده یا تنگ بستانک از جاذبه های شگفت انگیز طبیعی فارس است که در منطقه کامفیروز در فاصله 120 کیلومتری شمال غربی شیراز قرار دارد.
این منطقه طبیعی به وسعت 20 هزار هکتار و با یک هزار و 740 متر ارتفاع از سطح دریا مناظری بدیع از چشمه ، کوهستان و جنگل را در خود جای داده است .
منطقه دیدنی بهشت گمشده دره ای پوشیده از درختان چنار ، بید ، بنه ، بلوط و درختچه های جنگلی است که زیبایی انبوه درختان و پرآبی رودخانه هایش چشم هر بیننده را می نوازد و میهمانان را به تحسین آفرینشگر هستی وا می دارد اما در کنار این مناظر بدیع و روح نواز صحنه هایی از بی مبالاتی و بی توجهی به این موهبت الهی نیز به چشم می خورد که سوهان روح می شود و چشم و دل هر بیننده را می آزارد .
بهشت گمشده از جمله مناطق حفاظت شده استان فارس است. پوشش گیاهی مناسب، آبشارهای کم ارتفاع طبیعی و آب فراوانی که از مظهر چشمه ها از کوه در مسیر دره به طرف پایین سرازیر می شود موجب شده که این منطقه از زیبایی شگفت انگیزی برخوردار باشد ، اما در کنار همه این زیبایی ها انبوهی از ظروف یکبار مصرف ، پوست هندوانه و خربزه ، کیسه های پلاستیکی رها شده در آبها چون خراشی بر احساس دل آدمی می نشیند .
انبوه درختان در منطقه بهشت گمشده در پاره ای از مناطق چنان پنجه در پنجه هم انداخته و سقفی از نوازش بر سر رهگذران و گردشگران ساخته که به سختی می توان درخشش آفتاب را از میان شاخ و برگ درختان دید ، چرا باید در پای این درختان انبوه و درست در پای همین درختان آتش روشن کرد و حتی بعد از ترک محل نیز برای خاموش کردن آتش اقدامی نکرد؟
در این منطقه زیبا و دیدنی آنچه به چشم می آید سبزی و زیبایی مناظر شگرف و آنچه به گوش می رسد صدای نوازشگر آب و نغمه پردازی پرندگان و آنچه احساس می شود طراوت و سرزندگی است ، چرا باید در کنار این همه موهبت طبیعی با تیغ بد سلیقگی بر روی تنه درختان یادگاری نوشت؟ بارها خوانده ایم و نوشته ایم که طبیعت مادر ماست ، احمد، بیژن ، کامران و رضا مگر فرزندان همین مرز و بوم نیستند ، آیا آنها حاضرند روی پوست مادر خود چنین کنده کاری کنند ؟
یکی از ویژگی های این پدیده طبیعی بستر سنگی کف دره است که رویشگاه درختان چنار، گردو و گیاهان سایه پسند در آن رشد کرده است . این درختان در فضای کم نور تنگ بستانک برای دسترسی به نور، در رقابت هستند و قامت بلند و پوشش به هم پیوسته ای دارند ، بالا رفتن از تنه این درختان و مسابقه گذاشتن برای شکستن شاخه ها و کندن برگ های درختان چه نوع تفریحی است که گردشگران در تنگ بستانک تلافی پنج هزار تومان وجه ورودی به این منطقه را سر درختان خالی می کنند؟
پوشش گیاهی منطقه تنگ بستانک شامل دو جامعه پسته و بادام و جامعه بلوط است و درختان و درختچه هایی از قبیل کیکم، زرشک، شیرخشت، بنه، چنار و گیاهان مرتعی از قبیل خارشتر، شیرین بیان، درمنه، گون و گرامینه دارد.
حال جای این پرسش مطرح است که چیدن دو سه عدد تمشک یا تلاش برای کندن یکی دو عدد گردو چقدر ارزش دارد که خود را به شاخه های تمشک آویزان کنیم ، به درختان گردو سنگ بزنیم و گیاهان مرتعی را ریشه کن کنیم؟
روستایی بنام جیدرزار در آخرین نقطه بهشت گمشده و در ارتفاعات این منطقه وجود دارد ، کاش کسانی که برای آنکه لختی در طبیعت بگذرانند و می روند تا از مواهب طبیعی بهشت گمشده بهره مند شوند ، درنگی دراین روستا می کردند تا انس با طبیعت را از ساکنان جیدرزار بیاموزند .
روستای جذاب و قدیمی جیدرزار در منطقه ای ییلاقی قرار دارد، آب و هوی آن معتدل و نسبتا خنک و پوشش گیاهی آن نسبتا انبوه است. بافت معماری این روستا هنوز اصیل است. خانه های روستا یک شکل در دامنه کوه به صورت پلکانی نامنظم و چسبیده به هم از مصالحی چون سنگ و گل ساخته شده اند.
برای دسترسی به جیدرزارراه عبور برای خودروها وجود ندارد،ساکنان این روستا هنوز با چهارپایان از کوه بالا و پایین می روند و همه نیازمندی های خود را با چهارپایان حمل می کنند.
روستایی بکر دور از شهر، دور از شلوغی و زندگی ماشینی است. جایی که هنوز همه چیز مثل قدیم باقی و دست نخورده مانده است. با سکوت و نسیم خنک توی کوچه های اینجا دلتان نمی خواهد به خانه برگردید. اطراف این روستا پر از باغ های گوجه سبز، گردو، سیب، زردآلو و... و جنگل بلوط است.

نکته جالب این روستا این است که از هیچ طرف جاده ای به آن ختم نمی شود و بایستی چیزی حدود دو ساعت از مسیر مهجن آباد و بهشت گمشده و یا ساران و بهشت مکان پیاده روی کنید تا به روستا برسید.
مردمان این روستا، مردمانی با پوشش لباس های عشایری اند که با گویش لری از گردشگران بخوبی مهمان نوازی می کنند.
اگر مسافر این دیار بودید، طعم لذیذ غذاهای این روستا را از دست ندهید. نشستن بر سر سفره ی روستاییان ساده و بی آلایش و صرف غذاهای محلی آنها از تجربه های به یادماندنی زندگی تان خواهد بود.
در روستای جیدرزار ، آب ، درخت ، جنگل ، کوه ، آفتاب و هر آنچه در کاینات و هستی جلوه ای از آفرینش پروردگار باشد جایگاهی ویژه دارد و مهر و مهربانی در برخورد با طبیعت در چهره ساکنان آن موج می زند .
در همصحبتی با الیاس پناهی از نیروهای محیط زیست که وظیفه پاکسازی طبیعت بهشت گمشده و مراقبت از این فضای طبیعی را دارد به برخی از مسایل و چالش ها در رابطه با نگهداری بهتر از بهشت گمشده پی بردیم .
الیاس پناهی دلی پر درد از بی مبالاتی برخی گردشگران داشت ، کسانی که حتی حاضر نیستند پوست هندوانه خود را دو متر آن طرف تر در سطل های زباله بیاندازند.
پناهی گفت : ورودی هر خودرو به پارکینگ بهشت گمشده پنج هزار تومان است اما برخی از گردشگران دهها برابر این مبلغ به فضای بهشت لطمه می زنند .
وی با بیان اینکه سرویس بهداشتی بهشت گمشده هنوز راه اندازی نشده است گفت : اخیرا اقدام به ساخت بنای سرویس بهداشتی در بهشت گمشده شده است ، بنای این سرویس بهداشتی اکنون کامل است اما همچنان با درهای بسته مانده و گردشگران از یکی دو کانکس موقت به عنوان سرویس بهداشتی استفاده می کنند .
این مراقب بهشت گمشده گفت : در روزهای عادی یکی دو خودرو بزرگ زباله از بهشت گمشده تخلیه می شود اما در روزهای تعطیل حداقل 10 خودرو زباله از بهشت گمشده جمع آوری می شود.
وی همچنین از کم شدن سطح آب در بهشت گمشده گفت و اینکه تداوم خشکسالی بهشت گمشده را با چالش کم آبی مواجه ساخته است ، در برخی از سالها عمق آب در حوضچه های طبیعی این منطقه به بیش از 10 متر می رسید اما اکنون آب به عمق یک متری و نیم متری رسیده است .
دکتر مجید صوفی پژوهشگر و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس تداوم خشکسالی ها را عاملی برای کم آب شدن رودخانه کُر می داند و می گوید آنچه بیش از خشکسالی بر طبیعت کُر اثر گذاشته برداشت بی رویه آب از این رودخانه و دخالت انسانی است که بر طبیعت بهشت گمشده هم اثر گذاشته است .
به گفته این پژوهشگر دانشگاهی ، خشکسالی شاید 20 درصد ورودی آب به رودخانه کر را کاهش داده باشد ، کاهش 20 درصدی نباید این همه این رودخانه را تحت تاثیر بگذارد و این همه از دبی رودخانه بکاهد .
این استاد دانشگاه اضافه کرد : در سالهای نرمال و ترسالی حدود یک میلیارد متر مکعب آب در سد درود زن جمع می شد و سرریز آن تا شهرستان خرامه و دریاچه های طشک و بختگان هم می رسید در حالی که اکنون همه ظرفیت سد درود زن بیشتر از 500 میلیون متر مکعب در سال نمی شود ، این بیانگر آن است که جریان رودخانه کر در چهل سال گذشته کاهش یافته ، بررسی ها نشانگر آن است که کاهش باران بر کر اثر گذاشته ولی درختکاری های بی رویه در دژکرد ، کشت برنج در کامفیروز هم باعث شده که جریان کر بشدت کاهش یابد .
پژوهشگر و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس ادامه داد : جریان آب در تنگ بستانک اکنون فقط تا یک کیلومتر زیر دست ادامه دارد و بعد از آن رودخانه خشک است ، تنگ بستانک نرسیده به کامفیروز است ، بنا بر این در سالهای آینده آب در همین تنگ بستانک هم خشک می شود .
این استاد دانشگاه و زیست بوم شناس گفت : رودخانه کر اکنون دچار بحران و بیماری است ، نشانه این بیماری آن است که از سرچمشه تنگ بستانک تا فاصله یک کیلومتر بعد همه آبراه ها خشک است ، در 15 سال گذشته تا پایین سد درود زن رودخانه کر آبدار بوده است .
صوفی افزود: بحران کر شدید است و 80 درصد از عامل دخالت انسانی است ، مشاهدات نشان می دهد که رودخانه سیوند و قره آغاچ هم کم آب است اما رودخانه کر با شدت بیشتری به سمت کم آبی رفته است .
وی اضافه کرد : مسوولان استان باید با جدیت بیشتری جلوی کشت های بی رویه برنج و شالیکاری در پایین دست بهشت گمشده را بگیرند ، یک کیلوگرم برنج کامفیروزی چهار متر مکعب آب مصرف می کند ،این روند آینده طبیعت بهشت گمشده را با تنگنا و نابودی مواجه می کند .

شیرازه...